“Niet 50, maar 75 procent van de vitaliteitsbudgetten in het bedrijsleven is verspild geld.” Dit was een van de statements die ik afgelopen dinsdag aan de zaal heb voorgelegd tijdens het congres van het Vitaliteitsnetwerk. Het onderwerp van de middag: het rendement van vitaliteit.
Ondanks dat de vitaliteit van je organisatie essentieel is voor het succes en vooral ook het voortbestaan ervan, behandelen veel bedrijven het nog steeds als een noodzakelijk kwaad.
Je kan het wat dat betreft vergelijken met marketing. Dat ging in het begin ook vooral over mooie campagnes bedenken. “De helft van mijn advertentiebudget is verspild geld, ik weet alleen niet welke helft,” zei de Amerikaanse marketeer John Wanamaker zo’n 100 jaar geleden.
Tegenwoordig gaat marketing veel meer over de data. De juiste doelgroep, via de beste kanalen, op de juiste toon aanspreken. En tot actie over laten gaan. Maar dat is voor veel bedrijven nog echt een stapje te ver.
Er zijn serieus nog steeds bedrijven die denken dat je het gevoel van te hoge werkdruk kan verlagen met het aanbieden van fruit op kantoor. Dat je burn-out tegen kan gaan met een workshop over werkdruk. Of dat de inzet van [goedkope coaches](https://www.rtlnieuws.nl/economie/opinie/column/5021036/coach-coaches-groei-advies-goed-slecht-rambam-leiderschap#:~:text=Nederland telt momenteel 65.000 coaches,gevolgen ervan in kaart brengen.) hun dure personeel kan motiveren.
Toch komen er ook steeds vaker andere berichten. Het FD kopte laatst dat steeds meer bedrijven zaken als (boks)coaching en yoga retraites vergoeden voor hun werknemers. Een stap in de goede richting en super om mee te pronken op vacatures, maar het blijven nog wel individuele oplossingen. Terwijl je een vitale organisatie juist met elkaar bouwt, niet per individu. Bovendien zijn het allemaal kortstondige en onsamenhangende initiatieven, vaak niet in lijn met de visie of het verhaal van het bedrijf.
Een andere uitdaging is de terminologie. Vitaliteit, en daarmee dus ook veel [vitaliteitsprogramma’s](https://www.rtlnieuws.nl/economie/opinie/column/5213420/vitaliteit-werkvloer-versterken-wat-werkt-niet-tips-dos-donts#:~:text=De grootste reden waarom bij,pleister op de verkeerde wond.), is een beetje beland in het hoekje van de yoga, mindfulness en stressmanagement. Een deel van de collega’s gaat hier helemaal op aan. Het gros huivert bij het horen van deze termen. “Heel leuk, maar meer iets voor mijn partner/ collega/ wie dan ook, als ik maar niet hoef.”
Als er al iets georganiseerd wordt is het vaak onvindbaar in het interne digitale doolhof van bedrijfspagina’s, intranet en Sharepoints. En zo bereiken goedbedoelde initiatieven slechts een handjevol collega’s.
De zaken die aangeboden worden, worden niet gemeten en er wordt nauwelijks onderzoek gedaan naar de effectiviteit of verbeterpunten. Als daar überhaupt al tijd voor is en programma’s niet direct worden vervangen voor iets anders of helemaal komen te vervallen, omdat ‘we afgelopen jaar toch al iets aan vitaliteit hebben gedaan’.
Gedragsverandering, want daar gaat het uiteindelijk om, heeft tijd nodig. En positiviteit. De programma’s moeten makkelijk vindbaar zijn, goed gepromoot worden (dus niet enkel via een mailtje). Je wilt betrokkenheid vanuit het leiderschap en veel herhaling over een langere periode.
Eenvoudig gezegd zou je al een heel eind komen door de volgende 4 stappen te definiëren:
Oriëntatie – Wat wil ik bereiken? Hoe gaan we dat meten? Waar staan we nu? Gaan we voor preventie (voorkoming) of amplitie (goede mensen nog beter maken)? Welke doelgroepen hebben we binnen de organisatie? Welke tijdslijn?
Activatie – One size doesn’t fit all, wel krijgen we het allemaal steeds drukker. Hoe zorg je dat jouw programma binnen die volle agenda’s past? Hoe haak je het leiderschap aan? Wie zijn je ambassadeurs? Hoe ziet je promotiecampagne eruit?
Evaluatie – Hebben we onze doelen behaald? Wat ging goed? Wat kan er beter? Wat zijn de kosten/ baten (ROI)?
Optimalisatie – De inzichten uit de vorige stap verwerken in het vervolg van je programma. Je doelen waar nodig bijstellen en herhalen.
Het is allemaal geen rocketscience, maar als je deze stappen doorloopt ga je al snel van 75 procent verspild, naar 75 procent vitaal. En daar hoef je dan geen 100 jaar op te wachten.
