We bevinden ons in een unieke situatie die niemand ooit eerder heeft meegemaakt. Alles waar we zo gewend aan waren is opeens niet meer vanzelfsprekend. ‘Gewoon’ naar de supermarkt, een pilsje in de kroeg, sporten voor werk of de kinderen wegbrengen naar school. Ondanks dat we (nog net) niet in een officiële lockdown zitten, voelt ons leven wel ‘locked down’. Hoe ga je daar het beste mee om?
Als je er van een afstand naar kijkt heeft de huidige situatie behoorlijk wat overeenkomsten met de ontwikkeling van een team. We zijn nu opeens afhankelijk van elkaar. We hebben een gezamenlijk doel. Het virus zo snel mogelijk overwinnen. Daarvoor blijven we zoveel mogelijk thuis, maar proberen we elkaar ook waar mogelijk steunen.
Om meer inzicht te krijgen in de mogelijke ontwikkeling van de huidige situatie kan het bekende teamontwikkelingsmodel van Tuckman uitkomst bieden. Hij gaat uit van vier fases om tot een goede samenwerking te komen: forming, storming, norming, performing.
De eerste fase forming (team wordt geformeerd, groepsgevoel ontbreekt, confrontaties worden vermeden) heeft zich voornamelijk gekenmerkt door ongeloof. Diverse BN’ers vertolkte hierbij het woord van het volk; ‘het zal allemaal zo’n vaart niet lopen’. Uiteindelijk was het premier Rutte die de aanzet deed tot de forming van alle Nederlanders tot één team. “Samen komen we deze moeilijke periode te boven.”
De tweede fase is storming (teamleden leren elkaar kennen, confrontaties ontstaan en de onderlinge machtsverhoudingen worden bepaald). Nederlanders zijn een vrijgevochten volk. Die laten zich niet zo snel vertellen wat te doen. Deze fase kreeg dan ook vorm in de aanhoudende rijen bij de bouwmarkten, in de parken en zelfs op het brede strand van Scheveningen was het zo vol dat je niet eens afstand kon houden als je het zou willen.
Gelukkig zie je nu al een grote beweging richting de positievere derde fase van norming (het team heeft het gezamenlijk doel omarmt en begint effectiever samen te werken). Winkels werken met deurbeleid en mensen houden gepaste afstand.
Er zijn meer werkbare uren door het gebrek aan files. Of beter nog, er is meer tijd voor de familie en voor jezelf. Bovendien zijn het aantal verkeersongevallen en -doden enorm afgenomen. In China zagen ze voor het eerst sinds jaren weer een blauwe hemel, maar ook in Nederland is de luchtvervuiling sinds tijden niet zo laag geweest.
We beginnen langzaamaan te wennen aan het werken vanuit huis. Hoewel het gemis aan direct contact negatief kan zijn heeft het zeker ook positieve gevolgen. Bedrijven die tot een maand geleden alle werknemers continu op kantoor wilde hebben, raken gewend aan video-meetings. Dure kantoren(tuinen) staan leeg, worden misschien wel deels overbodig.
Mensen hebben meer voor elkaar over. Nederlandse iconen als Bavaria en DSM zetten hun productiecapaciteit in om desinfecterende spray te produceren en legio andere bedrijven zetten zich momenteel volledig in om anderen te helpen of creëren de mogelijkheid om anderen te helpen. De zorg loopt hierin voorop en laat zien waar het echt om gaat in het leven: #zorgvoorelkaar. Ze herpakt hiermee de broodnodige erkenning en waardering van het volk en de politiek.
Het mooiste aan Tuckmans model is wat mij betreft dan ook de laatste fase: Performing. Het team heeft zich dan dusdanig ontwikkeld dat het zelfstandig en in meer vrijheid kan opereren. Er is onderling vertrouwen en het werk verloopt soepeler dan voorheen. Als we de norming fase optimaal doorstaan en het ‘normale’ leven straks weer aanvangt, als we de positieve elementen weten te behouden en te optimaliseren, dan houden we er zelfs misschien wel een mooiere wereld aan over.
