Het boek A Christmas Carol van Charles Dickens vertelt het verhaal van Ebenezer Scrooge. Een gierige, oude vrek die in de nacht voor kerst bezoek krijgt van drie geesten (het verleden, heden en de toekomst) om hem te waarschuwen voor zijn eigen toekomst.
Als je kijkt naar de ontwikkelingen in het afgelopen jaar zou je een parallel kunnen trekken met de boodschappen van Dickens’ geesten. Onze eerste geest, de eerste lockdown, liet ons zien dat we onze wereld een stuk duurzamer kunnen inrichten. Dankzij de lockdown hervonden we de rust in ons leven. Er werd minder geproduceerd en minder gereisd. In China zagen ze zelfs voor het eerst sinds jaren weer een blauwe hemel en ook in Nederland was de luchtvervuiling sinds tijden niet zo laag geweest.
De angst voor corona bevrijdde ons uit de kantoortuinen. Bedrijven en burgers zetten zich belangeloos in voor anderen en we werden ons weer bewust van het belang van onze gezondheid. Maar nog voordat de dreiging van het virus voorbij was, was nagenoeg alles alweer terug bij het oude.
De tweede geest doet zich voor in de vorm van de huidige lockdown. Wij, Scrooge, zitten volledig in de slachtofferrol. Het thuiswerken zou ons massaal uitputten. Burn-outsymptomen zouden toenemen en de stress zou ongekend hoog zijn.
Afgelopen week presenteerde ik onder andere bij de Wellbeing Community. Een initiatief van vooraanstaande bedrijven in Nederland als het gaat om de well being van haar medewerkers. Samen brengen zij de nieuwste inzichten en onderzoek in kaart om de beste werkomstandigheden voor hun medewerkers te realiseren.
Ook hier werd wederom benadrukt: ja, er moet wat gedaan worden aan werkstress en hoe we daarmee omgaan. Ja, het aantal burn-outsymptomen stijgt de afgelopen jaren. Maar die uitdaging was er dus ook al voor corona. Tijdens de eerste coronagolf was er zelfs geen specifieke significante stijging te zien van het aantal burn-outs en burn-outsymptomen.
De kans is groot dat je afgelopen tijd ook de term Zoombies voorbij hebt zien komen. Velen herkennen zich hierin en terecht. Maar, het feit dat er risico’s kleven aan de nieuwe manier van werken, wil niet zeggen dat die niet ook kansen met zich meebrengt. Je vergaderingen inkorten, je tijd anders indelen, je scherm afwisselen met telefoon en buiten bellen, allemaal zaken die ons welzijn kunnen verhogen. Het gaat er alleen om hoe je er samen mee omgaat.
De derde geest laat Scrooge’s toekomst zien als hij zo vrekkerig doorgaat. Hij is getuige van zijn eigen begrafenis en ziet hoe weinig mensen om hem geven. In ons geval een toekomst met de negatieve gevolgen van de klimaatverandering, vaker en intensere virussen en daarmee gepaard gaande lockdowns, crisissen en een werkmaatschappij die volledig opgebrand is.
In A Christmas Carol schrikt Scrooge de volgende ochtend wakker en besluit om het roer resoluut om te gooien. Voor ons ook geen slechte keuze. ‘Ik wil mijn oude leven terug‘ is in ieder geval geen optie. Houd dus niet vast aan het verleden, maar herken en omarm de kansen die voor je liggen om jezelf en je werk te verbeteren. Toen we het wiel uitvonden, moest we het ook eerst leren gebruiken. Degenen die dat het snelste doorhadden, kwamen het snelst vooruit.
Als we hierdoor onze oude maatschappij, net als Scrooge zijn leven, positief om weten te buigen is het uiteindelijk allemaal niet voor niets geweest.
Iets om over na te denken de komende dagen.
Fijne feestdagen.
